آشنایی با کلیات فیزیک کوانتوم و موفقیت کوانتومی
تعدادی ماهی کوچک بودند که از بدو تولد در یک برکه کوچک و زیبا زندگی کرده و هیچ از دنیای خارج اطلاع و خبری نداشتند. این ماهیها از همان روزی که از تخم بیرون آمده و چشم به دنیا گشوده بودند، دنیایشان به طول و عرض و ارتفاع همین برکه آب محدود میشد و از روزگاران گذشته، یک استوانه نازک سبز رنگ که از آسمان برکه تا زمین آن متصل میشد برای ماهیان نسلهای مختلف جلب توجه میکرد. در مورد چیستی و چرایی آن استوانه نقلقولهای بسیاری چه سینهبهسینه از نسلهای پیشین و چه از یافتههای ماهیان دانشمند و چه حتی از خرافات خرافهپرستان نقل میشد. بهویژه آنکه این استوانه گاه به حرکت درمیآمد و ماهیان را در حیرت فرومیبرد که اینشی مشکوک و آسمانی بیآنکه کسی به آن نیرویی وارد کند و یا خودش باله و دمی برای حرکت داشته باشد چگونه از یک سوی برکه به سوی دیگر میرود؟ این مسئله حیرت و تعجب ماهیان را بیشازپیش تحریک میکرد. ماهیان دانشمند میگفتند نیروهای گرانش و الکترومغناطیس اطراف برکه آن را به خود جذب میکند و باعث حرکت آن میشود و خرافهپرستان معتقد بودند انرژیهای عجیب و غریب این کار را میکنند و در داستانها و افسانهها سخن از اسطورهها و خدایان متعدد بود.
بعد دیگر
اما حقیقت ماجرا از قرار دیگری بود. ماهیها چون محدود به سه بعد فیزیکی برکه بودند و هرگز خروج از برکه برایشان متصور نبوده و تجربهای از ورای این سه بعد نداشتند به راه خطا رفته بودند. آن استوانه سبز در واقع ساقه یک گل نیلوفر زیبا بود که از گل و لای برکه ریشه گرفته و برای ملاقات آفتاب تا سطح برکه بالا آمده بود. یک گل کاملاً طبیعی و زیبا با تمام ویژگیهای گیاهی که برای ما کاملاً آشناست. حرکت آن گا نیز حاصل وزش باد در سطح برکه بود که گل را به این سو و آن سو میبرد و در نتیجه ساقه نیز که تنها قسمت قابل رؤیت برای ماهیها بود درون برکه حرکت میکرد.
آشتی میان علم و عرفان
دانش فیزیک نوین با حضورش تمام عرصههای زندگی بشر، از پزشکی گرفته تا فلسفه، از شیمی تا ریاضیات و از عرفان تا زیستشناسی را تحت تأثیر قرار داده است. فیزیکدانان معتقدند که فیزیک نوین عرصه جدیدی در مقابل روی دانشمندان و محققان اکثر رشتههای علمی گشوده و در واقع افقی نو پدید آورده است تا آنها از آن افق بالاتر، به مسائل و مشکلات مطرح شده در زمینه تخصصیشان بنگرند و معتقدند از این افق مسائل بسیار ساده و مطلوبتر حل و فصل میشوند. در واقع فیزیکدانان نوین معتقدند «بشر فیزیک نیوتنی» که محدود در سه بعد طول و عرض و ارتفاع میاندیشد درست شبیه همان ماهیان درون برکه با مشکلات دست و پنجه نرم میکند و اگر سؤالی برایش پیش بیاید یا با همان داشتههای علمی محدودشان نظریهپردازی میکنند یا به خرافه ورزی میآورند و یا …
وسعت و نوع سؤالات و مباحث مطرحشده در عرصه فیزیک جدید به شکلی است که همپوشانی آن با علوم مختلف غیرقابلانکار است. عبارتهایی مانند شعور، سفر در زمان، جهانهای دیگر، نسبی بودن و … که در فیزیک جدید مورد بحث قرار گرفته است مفاهیمی عمیق و بحثبرانگیز در بیشتر شاخههای علوم میباشند.
خاستگاه فیزیک نوین
بهطورکلی فیزیک نوین با طرح سؤالهایی پا گرفت که نظریههای پیشین فیزیک که بیشترشان یادگاری بهجا مانده از جناب اسحاق نیوتن بودند، قادر به پاسخگویی به آنها نبود، سؤالهایی از قبیل «چرا اجسام در دماهای گوناگون به رنگهای مختلف دیده میشوند؟» یا «ماهیت نور چیست؛ موج یا ذره؟». هرچند با طرح این سؤالها در اوایل قرن بیستم، نظریههای فیزیک نوین مطرح شدند اما با گذشت زمان، این نظریهها حتی برای سؤالهایی که فیزیک کلاسیک پاسخ آنها را داده بود نیز پاسخهای دیگری ارائه کردند.
با این تفاصیل و در این یک قرن که از عمر فیزیک نوین میگذرد این دانش با متانت و قدرت در همه شاخههای دانش نفوذ کرده و برای خود جایی باز کرده است و طبیعی است که دانش روانشناسی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و از نظریههای فیزیک نوین تأثیر پذیرفته است. علم موفقیت دانشی میانرشتهای است یعنی جزو یک دانش خاص مثل روانشناسی محسوب نمیشود و آموزههای آن برگرفته از چند رشته علمی از قبیل مدیریت، زبانشناسی، طراحی سیستمها و در رأس آنها شاخههای گوناگون دانش روانشناسی مانند عصب روانشناسی، روانشناسی سلامت و روانشناسی شخصیت است. از همین رو بحث موفقیت گستردگی زیادی دارد و کموبیش به همه این شاخهها گریزی زده است؛ اما حوزه موفقیت با گرایش فیزیک نوین عرصهای است که حداقل به زبان فارسی کمتر به آن پرداخته شده و در منابع موجود نیز کمتر کتاب یا مقالهای یافت میشود که به شکل تخصصی و کاربردی به این مقوله پرداخته باشد. در همین راستا در مجموعه مقالات موفقیت کوانتومی با نگاهی علمی و عملی به این حوزه پرداخته و سعی خواهیم کرد شما را با مباحث کاربردی و اساسی در این زمینه آشنا کنیم.
ادامه دارد